Determinatie herbariummateriaal

[gerritverhellen]

Deze planten werden in 1974 verzameld in de Damvallei, een natuurgebied in de buurt van Gent (Vlaanderen). Dit was tot in de jaren 60 een zeer orchideeënrijk gebied. De ene plant is duidelijk een harlekijn, Anacamptis morio, dit zou dan de derde laatste waarneming in Vlaanderen zijn, enkel aan de kust kon de soort het nog langer uithouden. De andere soort werd toen gedetermineerd als "breedbladige orchis-Dactylorchis majalis". De bloeitijd staat niet vermeld. Aangezien er verwarring mogelijk is tussen Dactylorhiza majalis en D. praetermissa zou ik graag eens de maning horen van deskundigen in het determineren van herbariummateriaal. Wie kan hier helpen?

2-bredeorchis_1_1.jpg (56.22 KiB) 4857 keer bekeken

[Mark Meijrink]

Beste Gerrit,

m.i. betreft het een Rietorchis. Dit baseer ik op de sleutel die in Heukels' Flora is opgenomen. De sleutel stelt dat bij Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa de bladen 4 - 6 x zo lang als breed zijn. (bij D. majalis subsp. majalis 3 - 4 x zo lang als breed). Op jouw foto is het linker stengelblad m.i. 8,5 cm lang en 1,5 cm breed. Misschien dat je zelf nog even thuis dit ook kan opmeten. Ik weet niet zeker of de foto is uitgerekt en of mijn beeldscherm betrouwbaar genoeg is. Het opmeten en uitrekenen geeft een index van 5,67 wat de plant volgens mij dus een Rietorchis maakt. Maar ik kan alleen niet zien of het linker blad nog verder doorloopt naar onder? En van het rechter blad kan ik niks opmeten. Ik weet niet of je het boek van P. Delforge in je bezit hebt. Daar staat op pag. 229 een formule om de lip-index te bepalen. Deze moet voor een Brede orchis > 1,25 zijn.

[gerritverhellen]

Bedankt voor de snelle reaktie. Het linkerstengelblad is idd 8,5 x 1,5.
Het rechterblad is 12 x 1,5 maar dit ligt geplooid dus dat zal minimaal 2 cm breed zijn schat ik. Het breedste punt ligt ongeveer in het midden. Ik heb ook de bloem opgemeten met de formule van Delforge en ik kwam uit op index 1,4. Delforge geeft voor de afmetingen van de bladeren van D. majalis: 8-16 x 1,5-3,5 cm. Voor D. praetermissa 8-25 x 1,5-4,5 cm. Een lip-index staat niet vermeld. Ik weet ook niet of de donkere zones op de bladeren duiden op gevlekte bladeren of dat dit verkleuringen zijn door het drogen.
Mij is het nog niet duidelijk met wat ik te maken heb.

[Walter]

Ik denk ook eerder aan rietorchis dan aan brede orchis, al is dat op herbarium materiaal niet altijd erg duidelijk.
het aparte bloemetje heeft toch wel meer een praetermissa lip dan een majalis lip en brede orchis bloemen zijn toch meesta donkerder dan gedroogde rietorchis bloemen.

Aan de bovenste bladeren is het verder ook niet altijd goed te zien, want die kunnen erg variabel zijn. Je moet echt naar de onderste 3 bladeren kijken.

en er staan nog steeds rietorchissen in de buurt van Gent - bv. in de Bourgoyen.

Verder wil ik nog even aanstippen dat Vlaanderen nog steeds één kleine harlekijnpopulatie bezit in het Hageland. Maar die zal het niet lang meer gaan trekken vrees ik.