Natuurlijke processen vs Orchideeën

[Mark Meijrink]

Beste forumleden graag wil ik een discussie starten. Het betreft het volgende:

Situatie
Op de Hors (zandvlakte aan de zuidwestkant van Texel) vind primaire duinvorming plaats(buitendijks). Doordat deze duinvorming plaatsvind ontstaan ook duinvalleitjes oa met Duizendguldenkruid en Vleeskleurige orchis. Afgelopen weken stond het water extreem hoog op deze vlakte en mogelijk zijn deze duinvalleitjes verloren gegaan (met orchideeën). Dit laatste is hypothetisch het is niet zeker dat deze groeiplaats verloren is gegaan ik wacht nog op een email van een kennis die daar woont. Maar voor de stelling gaan we er vanuit dat deze groeiplaats verloren is gegaan.

Vandaar de stelling natuurlijke processen vs orchideeën.

Wat is jullie mening mbt dit onderwerp?

ps ik heb enkele foto's van deze kennis bijgevoegd waarop het hoge water zichtbaar is.

M.v.gr. Mark Meijrink

[Mark Meijrink]

foto 2

[Walter]

Leo Van Hecke van de Nationale Plantentuin van België heeft gedurend een periode van meer dan 10 jaar een populatie rietorchis gevolgd in een duinvallei te Zeebrugge/Blankenberge aan de Vlaamse kust. Hij heeft toen vastgesteld dat de dynamiek van zo'n populatie gepaard gaat met hoogtes en laagtes. In natte jaren stierven alle rietorchissen af die onder water stonden. Herkolonisatie vond dan plaats vanop de wat hoger gelegen delen waar de rietorchissen konden overleven. Zo schommelde de populatie dus van enige 10-tallen tot 10-duizenden.
De moraal van het verhaal : als het biotoop (terug) geschikt wordt en er is aanvoer verzekerd vanuit de omgeving, bouwt de populatie zich terug op.

[Jos Lammers]

Beste Mark,

Ik ben (bijna*) altijd voorstander van natuurlijke processen. We moeten voorkomen dat we gaan tuinieren. Het hier getoonde dynamische milieu behoort tot de zeldzamere biotopen in ons land en dient gekoesterd te worden (dus zo min mogelijk menselijke beinvloeding). Wat de orchideeen betreft is bekend, dat een aantal soorten juist gebaat is bij een dergelijk milieu (zie Walter's commentaar). Ik denk dat ook de Vleeskleurige orchis op de hogere plaatsen zijn toevlucht kan gevonden hebben en later terug zal verschijnen.
Ik heb een ervaring in het gebied Duin&Kruidberg (gem.Velsen) waar verleden jaar de groeiplaats van de Bijenorchis onder water stond en de rozetten onder water verdwenen en jammerlijk afstierven. Maar dit jaar staan de rozetten er weer zeer florisant bij! Dus ik ben benieuwd naar de ontwikkeling op de Hors.
* Een uitzondering valt te maken voor uiterst zeldzame planten. Zo is een aantal jaren geleden de enige groeiplaats van Herminium in Duin&Kruidberg verloren gegaan door een zeer hoge waterstand. In dergelijke situaties zou men speciale beschermde maatregelen moeten treffen.
Jos

[Mark Meijrink]

Ok, dan denken jullie (Walter & Jos) er hetzelfde over als ik. Gelukkig is er op Texel sprake van een metapopulatie waarvan de populatie in het eerdere bericht deel uit maakt. Wel denk ik dat het ontstaan van nieuwe duinvalleien een soort zoals Groenknolorchis ten goede komt. In 2004 stonden er nog tussen de 5 en 10 exl langs ee wandelpad (Kreeftepolder, eind mei). Begin juli (einde stage) heb ik het gebied meermaals bezocht en trof ik enkele exemplaren aan die uitgestoken / geplukt / losgegraven door een hond ik weet het niet. De planten lagen los op het substraat! Langs de stuifduinen aan de zeekant van de Kreeftepolder staan ook enkele forse exemplaren. Dus door het ontstaan van nieuwe duinvalleitjes kan in een later stadium de groenknolorchis zich ook vestigen.

Het overstromen van een dergelijke duinvallei is eigenlijk het mooiste wat er is. Natuur ten top geen menselijk invloed en natuurlijke / dynamisch processen die vrij spel hebben. De vegetatie zal dan weer een paar stappen terug doen in de successiereeks en het is echter een kwestie van tijd wanneer zich weer plantgemeenschappen zullen vestigen waarin ook orchideeën zich kunnen vestigen en handhaven. Een populatie aan de andere kant van de stuifdijk kan daar natuurlijk bij helpen, al vraag ik me wel af of dit geen natuurlijke barriere vormt. Misschien zijn de planten dan toch afhankelijk van de wat hoger gelegen delen zoals Walter aangaf.

M.v.gr Mark

[Jos Lammers]

Beste Mark,
Ik wil nog even reageren op je ervaring met de Groenknolorchis. Hier aan het Kennemermeer (IJmuiden) is een klein aantal groeiplaatsen van de Sturmia. Op een van die plekken bleek vorig jaar een knolletje (van de 2 plantjes het jaar daarvoor aanwezig) boven op het substraat te liggen net zoals jij dat op Texel gezien hebt! Een van onze vrienden van het Kennemerstrand heeft het terug in de grond gestopt. Op 30 mei stond er een ex vegetatief en een met knopaanzet. Het teruggestopte knolletje was dus blijkbaar aangeslagen. Dit leert dat het zinvol kan zijn losgeraakte knolletjes (en plantjes?) terug te stoppen.
Op een andere plek moesten we helaas een kuiltje constateren in oktober. Dat was na de zaadzetting in juli.
Jos

[Mark Meijrink]

Beste Jos,

ik heb destijds net als jij beschrijft de plantjes weer terug gestopt. Wel zag ik dat de Groenknolorchis niet diep worteld. Helaas heb ik het jaar daarop geen plantjes meer op deze plek aangetroffen. Dit is ook wel logisch vanwege het feit dat ze praktisch op het pad groeiden. Op dit zandpad wordt ieder jaar hooi opgebracht. Maar wat de reden hier van is? In iedergeval komt het niet ten goede van de Groenknolorchis. Gelukkig zijn in het terrein nog wel expl van de Groenknolorchis te vinden.

M.v.gr. Mark