welk rozet is dit?

[Jos Lammers]

Ik kreeg een vraag over een rozet gevonden in augustus 2010 in de duinen bij Haarlem. De fotograaf meende dat het om Moeraswespenorchis gaat maar het knaagde bij hem dat hij het niet zeker wist. Hij noemde de plant: smalbladige moeraswespenorchis. De plek is een duinvallei. Ik denk dat het wel klopt dat het om de moeraswespenorchis gaat.
Zijn jullie het daarmee eens?

Vriendelijke groet
Jos

aug 2010

moeraswespenorchis P1100296_1.jpg (172.12 KiB) 10848 keer bekeken

augustus 2010

moeraswespenorchis2.jpg (243.42 KiB) 10848 keer bekeken

[Bertus]

Dag Jos,

Op 22 juli 2010 zag ik in de duinen een grote groep Moeraswespenorchissen. Er stond een afwijkend exemplaar tussen met minder en lichtere bloemen (misschien stonden er meer van die lichte exemplaren, maar dat kan ik me niet meer herinneren). Hierbij van beide vormen een foto. De stengelbladen op foto 2 lijken erg veel op de door jouw getoonde rozet.

Groet, Bertus

foto 1

Epipactis palustris.jpg (202.69 KiB) 10826 keer bekeken

foto 2

Epipactis palustris var.jpg (274.39 KiB) 10826 keer bekeken

foto 3

Epipactis palustris var detail.jpg (132.51 KiB) 10826 keer bekeken

[Bram]

Is die onderste niet Epipactis palustris forma ochroleuca?

[Mark]

Is die onderste niet Epipactis palustris forma ochroleuca?

Net niet. Er zit nog enige rode/paarse kleur in de lip. Zou dit echter geheel afwezig zijn zou je deze als een forma kunnen benoemen.

gr. Mark

[Jos Lammers]

Beste Bram,

De moeraswespenorchis in vochtige duinvalleien vertoont inderdaad variaties. De variaties zijn wel per kloon. Je hebt er met bijna witte bloemen en met paarsige bloemen (zie foto's). Bovendien zie je soms per kloon grote dan wel kleine planten. Op bijgaande foto zie je een kloon met hogere planten en vrijwel witte bloemen en een kloon met lagere planten en paarsige bloemen.
Ik vraag me af of dat vaker voorkomt. je moet dan wel redelijk dicht bij elkaar staande klonen vergelijken om standplaatsverschillen zo veel mogelijk uit te sluiten.

Vriendelijke groet
Jos

29-6-2011

DSC07815-kl.jpg (198.93 KiB) 10808 keer bekeken

29-6-2011

DSC07817-kl.jpg (74.05 KiB) 10808 keer bekeken

29-6-2011

DSC07818-kl.jpg (78.83 KiB) 10808 keer bekeken

[eric hartgers]

Dag Jos,

Ik heb bij jou in de duinen 2 jaar geleden ook vrijwel witte exemplaren gezien. Het vreemde was echter dat in 2011 én 2012 op dezelfde plaats "normaal" gekleurde exemplaren stonden. Mijn vraag in deze: Zijn dit misschien andere planten of komt dit vaker voor?

[Mark]

Hoi Eric,

normaal gesproken ligt de intensiteit van de kleuren grotendeels genetisch vast. Het is dan niet mogelijk dat de kleuren van dezelfde plant(en) per jaar verschillen.

Uitgezonderd is de invloed van bijvoorbeeld zware metalen of mineralen die per jaar zouden kunnen verschillen.

Mijns inziens moeten de planten dus andere zijn dan die van vorige jaren op dezelfde plaats stonden.

gr. Mark

[eric hartgers]

Hey Mark,

Dank je wel, volgend jaar dus maar weer gaan kijken of ze er weer staan. Heb ik gelijk weer een mooie reden om weer eens bij Jos in de buurt te gaan kijken ;-)

[Mark Meijrink]

Dag Eric,

Als het zo zou zijn (dat is niet het geval) dan zou een standplaatsmodificatie kleur beïnvloeden. Geheel witte planten bezitten wel bladgroen dus een normale cyclus incl. een - enkele jaren overslaan is normaal. Hoe dit bij Moeraswespenorchis werkt weet ik niet. Dat is ook lastig omdat de soort een lange kruipende wortelstok bezit. Deze loopt in duinvalleitjes vaak over het gradiënt van droog naar nat. Al naar gelang de vochthuishouding kan een plant groeipunten ontwikkelen langs deze centrale wortelstok. De soort "wandelt" dus letterlijk op en neer. In veel duinvalleien die 's winters en grote delen van het voorjaar nog onder water staan zul je Moeraswespenorchis alleen aan de randen van de lagere duinvalleivloer vinden. Typische standplaats van ondermeer kruipwilg, wintergroen en tal van andere gradientsoorten die samengevat zijn in een plantengemeenschap, Associatie van Wintergroen en Kruipwilg (de gemeenschap van G. conopsea var. friesica). In primaire duinvalleien komt de gemeenschap in gradiëntsituaties voor. In secundaire valleien vlakdekkend.

Mvgr Mark

[Jos Lammers]

Ha Eric,

Ik zal volgend seizoen op dezelfde plek weer eens kijken. Afgelopen seizoen was helaas wat kijken en zoeken betreft een beetje verloren.
We kunnen best een gezamenlijk bezoek afleggen. Mark en andere belangstellenden welkom. Wie wil er hier in de buurt van Haarlem rond die tijd eens grondig naar de Epipactis palustris mee gaan kijken? Een WEO excursie? (alleen voor leden)

Groet
Jos

[eric hartgers]

Dag Mark,

Je beschrijving komt overeen met de situatie ter plaatse. De planten staan in een duinvallei, langs de rand van een vochtig deel ervan en net voor een zoom met veel Kruipwilg. Komend seizoen maar afwachten dus. De bloemen waren overigens wit, het blad en de stengel gewoon groen...

[eric hartgers]

Lijkt mij een goed idee Jos! Leuk!

[peter wijn]

in theorie kan de waterstand invloed hebben op zuurgraad en daarmee concentraties metalen/zouten.
in principe is het duin een dynamisch ecosysteem, gebaseerd op een dynamische bodem...
... maar of dat hier ook van toepassing is?

(jammer dat ik geen lid ben ;) )

[Henk de Groot]

Beste Jos en Eric,

ik ga graag mee dat gebied in. Kan ik alleen maar van leren om mijn " eigen" duingebied beter te doorgronden.

mvg

Henk

[eric hartgers]

Dag Henk,

Ik zal het in m'n gedachten houden voor volgende zomer!