Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Hier vindt u onderwerpen die gedurende langere perioden actueel zijn

Moderator: Michiel Janssen

Gebruikersavatar
Mark Meijrink
Berichten: 1149
Lid geworden op: ma dec 17, 2007 4:50 pm
Locatie: Hijum
Contacteer:

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Mark Meijrink »

Martin deze soort kan men wel kwijt bij waarneming.nl De soort is enige tijd geleden al aangemaakt. Daarnaast als men vind dat nog soorten ontbreken dan kunnen deze gerust worden aangemaakt. Zo is onlangs nog Tengere muggenorchis aangemaakt omdat er nog enkele foto's aanwezig waren.

M.v.gr. Mark
Gebruikersavatar
Martin van den Hoorn
Berichten: 440
Lid geworden op: zo feb 11, 2007 4:24 pm
Locatie: Veenendaal

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Martin van den Hoorn »

Prima,
Benader jij mensen die hem melden en nog niet hebben ingevoerd??
Groet Martin
R.E. Bontrop
Berichten: 6
Lid geworden op: di mei 19, 2009 10:20 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door R.E. Bontrop »

Beste mensen, Ik ben nieuw op dit forum. Vond vier planten in Wassenaar, volgens mij gaat het om coccinea. Ze staan tussen Dactylorhiza incarnata subsp lobelii. Vondst ook op waarneming ingevoerd. Hoor graag jullie mening.

met vriendelijke groet

Ronald
Bijlagen
DSC01138.jpg
DSC01138.jpg (82.31 KiB) 16113 keer bekeken
DSC01136.jpg
DSC01136.jpg (79.29 KiB) 16113 keer bekeken
coccinea.jpg
coccinea.jpg (35.43 KiB) 16109 keer bekeken
Ed van Wijngaarden

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Ed van Wijngaarden »

Hallo Ronald,

Welkom op het forum.
Dit is inderdaad coccinea.

Ik ga morgen (21 mei) bij Wassenaar kijken naar enkele vondsten van coccinea. Mogelijk zitten jouw planten daar ook bij, maar misschien is dit een andere plek, die ik dan ook graag wil bezoeken.
Ik neem apart via mail contact met je op.
Ed van Wijngaarden

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!!!!!

Bericht door Ed van Wijngaarden »

Vorig jaar ben ik dit onderwerp begonnen met een vraagteken in de titel.
Dat vraagteken kan nu definitief weg: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea maakt deel uit van de Nederlandse orchideeënflora en hoe!

Op de oproep om naar deze soort uit te kijken hebben o.a. Jacob Bijl en Ronald Bontrop gereageerd. Gisteren heb ik de gemelde groeiplaatsen bezocht. Jacob was zo vriendelijk me rond te leiden en Ronald had een gedetailleerde beschrijving gemaild (waarmee de waarde van dit forum weer bevestigd wordt!).

Op alle drie de vindplaatsen kon het voorkomen bevestigd worden. Niet met enkele planten, maar flinke populaties, bij elkaar honderden planten!
Een schitterend gezicht, want door de kleur zijn de planten erg opvallend.
Ik waande mij weer in de duinvalleien van Ierland, waar je hetzelfde kunt bewonderen.

Een korte beschrijving van de vindplaatsen, allen rond het duingebied van Wassenaar.

1. Vochtige duinvallei
Deze vallei is het afgelopen jaar verder uitgegraven en uitgediept.
Het diepste deel bevat water, waardoor er veel gradiënten zijn van hoog naar laag en vochtig naar droog.
Planten:
- D. incarnata subsp. coccinea: >500 exemplaren
Een aantal was nog in knop of zeer klein. Waarschijnlijk komen er nog
meer.
- D. incarnata subsp incarnata var. dunensis: ca. 100 exemplaren
- Epipactis palustris: honderden rozetten
- D. praetermissa subsp. junialis
- D. praetermisa
- Kruisbladgentiaan (rozetten)
- Vleugeltjesbloem
en nog veel meer moois

2. Grasland langs fietspad
Dit grasland langs een druk bereden fietspad (zeker op hemelvaartsdag) vertoont kenmerken van een vochtige duinvallei.
De orchideeën staan slechte op enkele tientallen vierkante meters en D. incarnata subsp. coccinea is verrweg de dominante plant wat een spectaculair plaatje biedt.
- D. incarnata subsp. coccinea: >200 exemplaren
De meeste planten vol in bloei
- D. incarnata subsp incarnata var. dunensis: verder in bloei dan coccinea
- D. praetermissa
- mogelijke hybriden D. incarnata x praetermissa, enkele exemplaren
- Kruisbladgentiaan (rozetten)

3. Oevers van duinbeekje
De vindplaats ligt in een natuurontwikkelingsgebied aan de binnenduinrand.
Met behulp van de constante kwel uit de duinen is hier een echte duinbeek aangelegd.
Het gebied bevindt zich in verschillende stadia van ontwikkeling, met wat water, ruige gedeeltes en stukken die aan het verschralen zijn.
De orchideeën staan op een schrale en vochtige oever van de beek.
- D. incarnata subsp. coccinea: >20 exemplaren
Een aantal planten nog in knop en zeer laag bij de grond.
Het aantal bloeiende exemplaren zal de komende dagen dan ook zeker
toenemen
- D. incarnata subsp incarnata var. dunensis: ook erg laag, sommige
neigend naar D. incarnata var. lobelii
- D. praetermissa subsp. junialis
- D. praetermissa
- Vrouwenmantel
- Vogelmelk

Al deze waarnemingen zijn al ingevoerd op waarneming.nl.
Daar staat ook nog een melding met foto in Noord-Holland (2008).

Blijft de vraag hoe het kan dat deze orchidee nu ineens opduikt.
In de literatuur wordt overal opgegeven dat deze ondersoort alleen in Engeland en Ierland voorkomt. Landwehr beschrijft hem als voorkomend rond de Ierse zee. Dat is echter al lang achterhaald. Ik heb hem ook aan de Atlantische kust van Ierland gevonden en er zijn vindplaatsen langs de Noordzee kust van Engeland (Anne & Simon Harrap: Orchids of Britain and Ireland). De groeiplaatsen betreffen vrijwel altijd vochtige duinvalleien.
Het zaad hoeft dus alleen de Noordzee over te steken en vindt dan direct aan de kust geschikte biotopen.

Ik kan 3 hypothesen bedenken:

a.
"De ondersoort kwam hier altijd al voor maar is over het hoofd gezien omdat mensen de soort niet kennen".
Dit is ongetwijfeld mogelijk voor enkele exemplaren en zal ook wel voorgekomen zijn en nog voorkomen. Het lijkt me echter onwaarschijnlijk dat de populaties zoals ik ze gisteren gezien heb onopgemerkt blijven. Alleen al de kleurafwijking zou door iedere orchideeënliefhebber opgemerkt en beschreven zijn.

b.
"De soort heeft zich recentelijk gevestigd."
Spontane vestiging is zeer wel mogelijk, zoals uit het stukje over de verspreiding blijkt. Bovendien komen geschikte biotopen in overvloed langs de kust voor. Door de grootschalige natuurontwikkeling in ons land is het aantal potentiële groeiplaatsen bovendien flink toegenomen.
De verspreiding gaat dan wel erg snel en vertoont kenmerken van een (bescheiden) invasie.

c.
"Het betreft een kleurvariant die door mutatie is ontstaan, in sommige populaties spontaan optreedt en zich als zelfstandig taxon kan uitbreiden."
In dat geval zouden wij gewoon achterlopen bij de Britse eilanden. Opvallend is dat de soort vrijwel altijd begeleid wordt door D. incarnata subsp. incarnata. Verder komen tussenvormen heel weinig voor.
Ik ben genetisch onvoldoende onderlegd om hier verder zinnige uitspraken over te doen.

Eén ding is duidelijk: nader onderzoek is zeer gewenst, met name om een beeld te krijgen van de huidige en toekomstige verspreiding.
De bloei is net begonnen en zal de komende 3 weken nog duren.
Ga dus op zoek naar deze mooie soort, meldt je vondsten op dit forum -met foto- en voer je gegevens in op waarneming.nl.

D. incarnata subsp. coccinea op vindplaats 1
coccinea_nw-2.jpg
coccinea_nw-2.jpg (147.42 KiB) 16135 keer bekeken
D. incarnata subsp. coccinea op vindplaats 1
coccinea_nw-3.jpg
coccinea_nw-3.jpg (129.17 KiB) 16136 keer bekeken
Vindplaats 2
coccinea_nw-5.jpg
coccinea_nw-5.jpg (324.77 KiB) 16125 keer bekeken
D. incarnata subsp. coccinea op vindplaats 2
coccinea_nw-6.jpg
coccinea_nw-6.jpg (293.86 KiB) 16124 keer bekeken
D. incarnata subsp. coccinea op vindplaats 2
coccinea_nw-7.jpg
coccinea_nw-7.jpg (177.86 KiB) 16112 keer bekeken
D. incarnata x pratermissa (??) op vindplaats 2
coccinea_nw-8.jpg
coccinea_nw-8.jpg (169.76 KiB) 16110 keer bekeken
Gebruikersavatar
Hans Dekker
Berichten: 985
Lid geworden op: vr dec 12, 2008 7:15 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Hans Dekker »

Moi Ed,

Denk je dat de planten op 2e Pinksterdag nog bloeien. Ik wil graag eens kijken, maar kan niet eerder die kant op. In ieder geval is het een reuze vondst! Vandaag ga ik Met Karel even kijken bij de planten die als de ssp. serotina door het leven gaan. Ben benieuwd wat hij er van vindt.

Groeten,

Hans
Gebruikersavatar
Hans Dekker
Berichten: 985
Lid geworden op: vr dec 12, 2008 7:15 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Hans Dekker »

Moi Ed,

Nog even dit. Is dit geen prachtig onderwerp voor de nieuwsrubriek? Tot voor kort stond de tongorchis er als meest recente melding op; nu de vondst van het witte bosvogeltje. Maar die coccinea is eigenlijk veel groter nieuws.

Groeten,

Hans
Gebruikersavatar
Martin van den Hoorn
Berichten: 440
Lid geworden op: zo feb 11, 2007 4:24 pm
Locatie: Veenendaal

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Martin van den Hoorn »

Klopt Hans,
Ed en ik hebben het er over gehad. We wachten er nog even een week of twee mee, om niet alle info gelijk naar buiten te gooien. Onze strategie is de media gedoseerd bedienen. Dan levert het hopelijk meer op.
Groet Martin
Gebruikersavatar
Jos Lammers
Berichten: 953
Lid geworden op: wo dec 20, 2006 5:40 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Jos Lammers »

Volgende week woensdag 3 juni hebben we een excursie met KNNVérs naar het Kennemerstrand. We zullen naar coccinea uitkijken!
Groet
Jos
Gebruikersavatar
Hans Dekker
Berichten: 985
Lid geworden op: vr dec 12, 2008 7:15 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Hans Dekker »

Hallo liefhebbers,

Vandaag heb ik de files getrotseerd (zucht...) om D. incarnata ssp. coccinea met eigen te zien. Ergens had ik nog steeds mijn twijfels. Want hoe is het mogelijk dat deze soort opeens met honderden exemplaren in ons land voorkomt? Dat zal wel een vraag blijven. Maar goed, ik heb ze gezien op twee prachtige plekken in de duinen en ik ben overtuigd. Het is inderdaad iets heel anders dan ik ooit eerder heb gezien. Al van ver valt de aparte kleur op. De kleur heeft wel iets van Orchis coriophora, die heeft ook die wat bruinrode tint. Als je dan beter kijkt valt de intens rode kleur op, die als de bloei voortschrijdt wat lichter wordt. Echt heel bijzonder deze aanwinst voor Nederland! Bijgaand even een paar plaatjes van vandaag.

Hartelijke groeten,

Hans
Bijlagen
D. incarnata ssp coccinea & praetermissa Meijendel 29-05-09 (1b).jpg
D. incarnata ssp coccinea & praetermissa Meijendel 29-05-09 (1b).jpg (473.11 KiB) 15928 keer bekeken
D. incarnata ssp coccinea Meijendel 29-05-09 (1b).jpg
D. incarnata ssp coccinea Meijendel 29-05-09 (1b).jpg (316.79 KiB) 15926 keer bekeken
D. incarnata ssp coccinea Meijendel 29-05-09 (2b).jpg
D. incarnata ssp coccinea Meijendel 29-05-09 (2b).jpg (437.46 KiB) 15921 keer bekeken
mkolkman
Berichten: 7
Lid geworden op: za aug 09, 2008 7:39 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door mkolkman »

Beste mensen, ik heb vandaag een aantal vleeskleurige orchissen gefotografeerd (duinen Katwijk/Noordwijk) waaronder een paar opvallend rode. Had tot vandaag nog nooit vd ondersoort coccinea gehoord maar ik zou zeggen dat het deze ondersoort betreft. Maar ik hoor graag de mening vd experts.. Waarneming staat ook op waarneming.nl.
Groet, Marc
coccinea1.JPG
coccinea1.JPG (340.47 KiB) 15959 keer bekeken
coccinea2.JPG
coccinea2.JPG (466.99 KiB) 15957 keer bekeken
Jan Essink
Berichten: 974
Lid geworden op: wo nov 05, 2008 9:40 pm
Locatie: Elp

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door Jan Essink »

hierbij de meldingen die op waarneming zijn gezet

29-05-2009 1 bloeiend Noordwijk -
28-05-2009 1 bloeiend Wassenaar
20-05-2009 2 bloeiend Meijendel -
20-05-2009 4 bloeiend Wassenaar -
16-05-2009 60 bloeiend Meijendel -
14-05-2009 10 bloeiend Meijendel -


verdere informatie wordt door mij niet verstrekt

Jan
Laatst gewijzigd door Jan Essink op di jun 02, 2009 5:12 pm, 2 keer totaal gewijzigd.
Gebruikersavatar
orchforummaster
Site Admin
Berichten: 201
Lid geworden op: wo dec 20, 2006 1:58 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door orchforummaster »

Hallo Marc,

De plant op je foto is inderdaad een zuivere coccinea.
Hiermee is het bekende verspreidingsgebied weer toegenomen - het gaat hard!
Goed dat je de waarneming al hebt ingevoerd op waarnemingen.nl.
Hierdoor kunnen we een beeld krijgen van de verspreiding in ons land.

Hoeveel exemplaren staan er?

Ondertussen is bekend geworden -van oudere foto's van Jacob Bijl- dat coccinea al in 2004 in Meijdendel voorkwam.

Hopelijk komen er nog meer meldingen binnen!

Met vriendelijke orchideeëngroeten,

Ed van Wijngaarden
mkolkman
Berichten: 7
Lid geworden op: za aug 09, 2008 7:39 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door mkolkman »

Hallo Ed en anderen,

Er stonden er meer op de locatie bij Noordwijk (max. 10) die ik nu ook wel als coccinea durf te bestempelen. Ik heb nog foto's van twee andere exemplaren (zie hieronder). Ter vgl ook nog twee foto's van een gewone Vleeskleurige Orchis - Dactylorhiza incarnata, die op dezelfde locatie stond.

Groeten, Marc
D. incarnata ssp coccinea Noordwijk Exemplaar #2 (29-05-09).JPG
D. incarnata ssp coccinea Noordwijk Exemplaar #2 (29-05-09).JPG (448.1 KiB) 15857 keer bekeken
D. incarnata ssp coccinea Noordwijk Exemplaar #3 (29-05-09).JPG
D. incarnata ssp coccinea Noordwijk Exemplaar #3 (29-05-09).JPG (443.29 KiB) 15854 keer bekeken
D. incarnata Noordwijk (29-05-09).JPG
D. incarnata Noordwijk (29-05-09).JPG (501.43 KiB) 15851 keer bekeken
D. incarnata (close-up) Noordwijk (29-05-09).JPG
D. incarnata (close-up) Noordwijk (29-05-09).JPG (333.72 KiB) 15850 keer bekeken
nick w
Berichten: 1
Lid geworden op: di jun 16, 2009 9:50 pm

Re: Dactylorhiza incarnata subsp. coccinea in Nederland!(?)

Bericht door nick w »

Ik vond een viertal exemplaren van coccinea tussen de gewone vleeskleurige in Wassenaar, ZuidHolland. Wist eerst niet wat ik had, Jan Essink determineerde ze voor me op waarneming.nl. Ik sluit een foto bij.

Groet,
nick W
Bijlagen
vleeskleurige orchis 130609 a.jpg
vleeskleurige orchis 130609 a.jpg (177.79 KiB) 15697 keer bekeken
Plaats reactie