Sicilië

[Jan Essink]

mooi verhaal, maar hoort die niet thuis in de groep reizen thuis

[Marcel van den Berg]

mooi verhaal, maar hoort die niet thuis in de groep reizen thuis

Exact mijn gedachte, dit past toch beter onder reisverslagen.

[Gerrit]

Ik heb die vraag niet gekregen vorig jaar toen het over Cyprus ging.

Maar goed: Het antwoord is, dat er geen rubriek Reizen of reisreportages is, toegankelijk voor iedereen. Als dat zo was, had ik dat zeker gedaan.
Mijn stellige overtuiging is, dat we het moois dat orchideeën ons biedt niet voor ons zelf zouden moeten houden. Ik meen, dat de beste manier om orchideeën te beschermen is, om te laten zien wat een moois ze te bieden hebben. Bekendheid met orchideeën is het begin van ze te beschermen. Wie weet wat er voor moois bestaat, zal ze ontzien en er zuinig op zijn. Groot gezegd: beïnvloeding van de publieke opinie en het creeëren van een groot draagvlak voor beschermingsmaatregelen. Dan kijken ze wel uit bij waterschappen en SBB en andere beheerders als de publieke opinie zich tegen hen keert.
Daarom schrijf ik over orchideeën, zonder specifiek te zijn over vindplaatsen.

Gerrit

PS: Ik ga dus maar gewoon door.

[Gerrit]

De groep Neottinea:

Neotinea lactea. Voor sommigen moeilijk te onderscheiden van Neotinea tridentata, maar de eenvoudige regel is: "Groen in de oortjes" is lactea. Dat betekent in nette taal, dat de zijdelingse sepalen groene adertjes hebben.

[Gerrit]

Hier zijn verre neefje Neotinea tridentata.

[Gerrit]

Thuis tijdens het doorzoeken van mijn foto bestanden stuitte ik op een afwijkende soort. Ik denk dat het om Neotinea commutata gaat.

Hij is gevonden op het terrein dat Hans Dekker noemt in zijn VPA verslag 2012 over Sicilië. Vindplaatsnummer 23. "Hans jij noemt N. commutata niet. Herinner je, dat die vindplaats vol stond met duizenden N. tridentata?"

De lip van deze plant heeft niet de gebruikelijke "mannetjes-vorm, met armpjes" De lip is vrijwel geheel met vele puntige uiteinden. Op de foto zie je nog net een gewone tridentata.

[Gerrit]

De poppenorchis heet nu gewoon weer Orchis anthropophora. Komt ook in Nederland wel voor.

[Gerrit]

Ophrys speculum lijkt voor het mannetjes insect op een vrouwtje, ook wij zien hier wel een insect in.

[Gerrit]

Anacamptis pyramidalis komt tegenwoordig op steeds meer plekken in Nederland voor, zelfs in mijn woonplaats.
Het is een laatbloeier. Wij vonden hem nog in het warme zuiden van Sicilië, begin mei, terwijl verder alles was uitgedroogd en bruin. De meeste bezoekers zullen hem dan ook niet vinden.

[Gerrit]

Orchis italica is bij iedereen bekend. De witte vorm echter is zeldzaam. Als je die ziet stop je toch even.

Orchis italica, roze vorm is toch voor ons zeer waardevol. Hij fungeert als signaalplant, want goed zichtbaar vanuit de auto. Stop maar, als je hem ziet staan, want vaak genoeg staat er nog meer moois in de buurt.

[Gerrit]

De volgende 2 soorten bedienen zich van afwijkende voortplantings mechanism , Ophrys apifera
zeer bekend natuurlijk, de bijenorchis, die zich overal in ons land weet te vestigen. De foto's zijn uit de Nebrodie mountains, een woest en ontoegankelijk gebied in het noordoosten.
De bijenorchis is voor de bestuiving op zich zelf aangewezen. Autogamie, zelfbestuiving. Al meteen na het openen van de bloem, zakken de polliniën (pakketjes met de stuifmeel korrels) voor de stempelingang. Een beetje wind is voldoende om stuifmeel op het kleverige stempeloppervlak te brengen. Een mechanisme dat feilloos werkt kennelijk. Voordeel is, dat er geen kruisingen (hybrides) ontstaan en de soort dus soortecht voortleeft en dat voortplanting ook zonder insecten kan, indie die niet aanwezig zijn. , Nadeel is dat er een soort van inteelt kan ontstaan. Er zijn dan ook veel bekende variëteiten (mutaties)

U ziet op de foto een stuifmeelpakket voor de stempelholte hangen.

[Gerrit]

Limodorum abortivum maakt het nog gekker. Die kent zelfbestuiving bij ongeopende bloem. Cleistogamie. Niet altijd, er vindt ook wel bestuiving door insecten plaats. Cleistogamie vindt plaats bij gebrek aan vliegende insecten, slechte weersomstandigheden, overgroeiing. De bestuiving binnen de bloem vindt dan plaats bij het schudden van de plant door wind. De zaden rijpen binnenin en ontsnappen als ze rijp zijn.
Limodorum kent geen groene delen. Hij is dus afhankelijk van andere organismen. Hij leeft in symbiose met een bodemschimmel.

De soort is wijd verspreid over Europa, maar wel zeldzaam. Hij groeit in bossen met open plekken of aan de randen ervan. Hij is moeilijk te vinden als je er daadwerkelijk naar op zoek gaat. Je staat er heel soms plotseling voor. Hij valt nog het meest op, als er tientallen op Asperge lijkende stelen uit de grond komen.

De foto's zijn afkomstig uit het bosgebied ten zuiden van Palermo. 1 op de kaart.

[Gerrit]

Pseudorchis laxiflora: Ja, zo heet Anacamptis laxiflora nu. De lip heeft geen tekening. Hij staat op zeer vochtige plekken, waar jaarrond water aanwezig is.
Een wijd verspreide soort, die volgens mij zeer bedreigd is. Veel natte plekken verdwijnen door efficient watergebruik.

[Gerrit]

Ophrys bertolonii heeft een vreemd gevormde lip, in de vorm van een zadel. Dit is een aanpassing van de plant aan de 2 bijen die de bestuivers zijn. Zij krommen hun achterlijf tijdens de pseudo-copulatie.

Dit is een van de moeilijkst te fotograferen orchidee. De donkere kleur van de lip brengt het auto focus systeem van de camera in de war. Dus heel veel foto's nemen met diverse instellingen.

[Gerrit]

Ophrys explanata is uit dezelfde Ophrys bertolonii groep.

De lip van Ophrys bertolonii is het breedst onderop
De lip van Ophrys explanata is het breedst bovenaan.

In de praktijk is dat vaak moeilijk te onderscheiden. Ze zijn ook vaak breed in het midden....Verder bloeit de Ophrys explanata een paar weken eerder dan O. bertolonii. Dat laatste vind ik altijd een waardeloos kenmerk. Daar koop je niet veel voor.
Als je de foto's ziet, zou je denken dat explanata een blauw schild heeft, maar dat kan net zo goed roze zijn hoor.