Pagina 1 van 1

Gezocht: foto van de bestuiving van het Soldaatje

Geplaatst: wo okt 22, 2008 11:24 am
door Barbara
Hoi allemaal,

Hieronder mijn correspondentie met het universiteitsmuseum in Utrecht.

Ze zijn daar op zoek naar een foto van een bestuiver van het Soldaatje.

WIe kan Marieke hier aan helpen?

groetjes,
Barbara

Beste Barbara,

Heel hartelijk bedankt voor de informatie die je mij toestuurde. Ik heb hier zeker heel veel aan!

Om op je aanbod in te gaan: ik zou inderdaad ook heel graag een foto gebruiken van een bestuiver van het Soldaatje. Deze zou komen te hangen naast een bloemmodel, om de bezoeker een idee te geven van hoe insect en bloem 'bij elkaar passen'.

Als je dit zou willen vragen binnen de werkgroep van het KNNV, heel graag.

Ik hoor ook graag of er voorwaarden verbonden zijn aan het gebruik van een foto.

Alvast hartelijk dank,
groeten,

Marieke


Beste Marieke,

Ik heb de antwoorden op je vragen even op moeten zoeken, vandaar mijn wat late reaktie op je emailtje.

Orchis militaris (Soldaatje) wordt voornamelijk bestoven door Hymenoptera (Vliesvleugelen) en dan met name door Halictidae (Groefbijen), Andrenidae (Zandbijen) en Mechachilidae (Metselbijen).

Deze bijen verzamelen pollen tussen de lange haren op hun achterpoten of buik. Ze hebben een relatief korte tong waardoor ze bij het zoeken naar nectar met hun hele kop de bloem in moeten duiken. Daardoor komen ze met hun lichaam tegen het helmhokje met pollenklompjes. De pollenklompjes zijn met elkaar verbonden via een kleefschijfje dat aan bestuivers vastplakt op het moment dat deze de bloem ver genoeg inkomen. Als de bestuiver de bloem weer verlaat kleven de pollenklompjes aan de bestuiver. Bij bezoek aan een volgende bloem komen de meegenomen klompjes vervolgens tegen de stempel terecht als de bestuiver weer ver genoeg de bloem induikt en kan bevruchting plaatsvinden.

De bloemen van het Soldaatje zijn als volgt op deze bestuivers aangepast: ze zijn paars (een kleur waar bijen gevoelig voor zijn), ruiken sterk overdag en hebben een spoor met nectar onderin. Bestuivers moeten met hun hele lichaam de bloem inkruipen om bij die nectar te komen. Alleen bijen met een korte tong doen dat en zij komen daardoor met hun lichaam tegen het helmhokje met daarin de pollenklompjes.

Honingbijen en hommels (Apidae) bezoeken de bloemen van het Soldaatje ook wel, maar krijgen daarbij geen pollenklompjes los omdat ze een veel langere tong hebben dan Groefbijtjes, Zandbijtjes en Metselbijen en daardoor veel minder ver de bloem in hoeven te duiken met hun lichaam.

Orchideeen zijn vaak heel specifiek aangepast aan een kleine groep bestuivers door de positie van het helmhokje en de lengte van de spoor af te stemmen op de lichaamsdimensies van bepaalde insekten.

Als je meer informatie zoekt is het volgende boek erg handig:

Cinger, N.A. van der. 1995. An Atlas of Orchid Pollination - European Orchids. Balkema Publishers, Rotterdam.

Ik ben lid van de werkgroep Europese Orchideeen van de KNNV. Hierbinnen zijn veel fotografen aktief die je misschien aan een foto kunnen helpen van een bestuiver met pollenklompjes van het Soldaatje. Als je wilt kan ik die mensen wel vragen of ze een mooie foto beschikbaar willen stellen voor jullie tentoonstelling.

Ik hoop dat je iets aan deze informatie hebt.

met vriendelijke groeten,
Barbara Gravendeel

Beste mevrouw Gravendeel,

In 2009 organiseert het Universiteismuseum Utrecht in het kader van het Darwinjaar een tentoonstelling over evolutie. In de tentoonstelling zal aandacht besteed worden aan de co-evolutie tussen bloemen en hun bestuivers: hoe zorgen bloemen dat ze bestoven worden, hoe pakken insecten/vlinders de nectar?

Het idee is dat de bezoekers aan de hand van bloemmodellen onderzoeken welke bestuiver hierbij hoort. De insecten/vlinders zullen op een uitvergrote foto te zien zijn.

Eén van de bloemmodellen waarover wij beschikken is het Soldaatje. Nu heb ik mij laten vertellen dat orchideeën vaak heel ingenieuze manieren hebben om insecten te lokken en zich voort te planten. Weet u misschien of dit ook het geval is bij het Soldaatje? En op welke manieren zijn de insecten aangepast aan de bloemen, of andersom? En om welke insecten gaat het precies? Ik hoop dat u mij hierover meer kunt vertellen.

Alvast hartelijk bedankt,
en met vriendelijke groet

Marieke

Medewerker De Evolutie Draait Door!
Universiteitsmuseum Utrecht

Re: Gezocht: foto van de bestuiving van het Soldaatje

Geplaatst: do okt 23, 2008 12:24 pm
door Walter
ik heb jammer genoeg geen foto van een bestuiver op soldaatje.