Rampjaar voor de Bijenorchis?

Voor alle vragen en berichten over inheemse en Europese orchideeën.

Moderator: Michiel Janssen

jtendam
Berichten: 131
Lid geworden op: ma mar 18, 2013 9:46 pm

Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door jtendam »

(In vervolg op de eerdere berichten over de Bijenorchis) In de gebiedjes waar ik regelmatig kom en waar Bijenorchissen, in meestal toenemend aantal, bloeien, zijn ze nu bijna compleet verdwenen. Bij de A12 bijvoorbeeld bij de kruising met de Laagravenseweg, bloeiden er vorig jaar 59 en nu kon ik er na lang zoeken maar ééntje vinden. Ik vind ook nergens rozetten meer, die er van de winter nog overal stonden. Mijn theorie is dat het met de droogte te maken heeft en met het mediterrane ritme van de ophryssoorten. Die groeien in zuidelijke landen immers in de koele herfst en winter, bloeien in het vroege voorjaar, zetten dan zaad en verdwijnen bovengronds als het daar echt heet en droog wordt. In het najaar verschijnen de rozetten weer en begint de cyclus opnieuw. Het lijkt erop dat de Bijenorchis 'besloten' heeft dat het inmiddels te droog is, de bloei heeft afgebroken en de voedingstoffen heeft teruggetrokken om te voorkomen dat de plant dood gaat. Langs de kust zal dit minder spelen omdat het daar minder droog en warm is en het neerslagtekort dus kleiner.

Wat denken jullie, zou dit kunnen kloppen?

Joop
Frans IJsselstijn
Berichten: 15
Lid geworden op: zo jul 01, 2012 2:05 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Frans IJsselstijn »

Denk dat dit klopt. Ze komen in september op en vormen dan een rozet. Tijdens de groei in de herfst, winter en vroege voorjaar vormt de plant een nieuwe knol. Daarna volgt de bloei. Al ruim voor de bloei is de plant in principe klaar voor het volgende groeiseizoen.
Gebruikersavatar
Jos Lammers
Berichten: 953
Lid geworden op: wo dec 20, 2006 5:40 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Jos Lammers »

Beste Joop,
Wat jij beschrijft speelt hier al enige jaren. In de tijd dat er nog bijenorchissen bloeiden in de AWD (voor de uitbraak van massa's damherten) zagen we dat er van de soms 100 rozetten in het najaar maar een enkele de bloei haalde. We vermoedden toen een stabilisatie van de groeiplaats ofwel beëindiging
van een pionierssituatie als oorzaak van het lage bloeisukses. Maar inderdaad, ook de droogte in de voorjaarsmaanden van de laatste jaren lijkt me een belangrijke oorzaak geworden. Alhoewel, waarom zagen we bij de excursie vorig jaar in Zeeuws Vlaanderen zo'n bovenmatige aantallen bloeiende planten bij Breskens?
Komende week zal ik hier in de buurt de oude groeiplaatsen bezoeken en zien hoe de bijenorchissen op de recente droogte reageren.
Groet, Jos
Gebruikersavatar
Michiel Janssen
Site Admin
Berichten: 1017
Lid geworden op: di aug 23, 2011 10:49 pm
Locatie: Zevenhuizen
Contacteer:

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Michiel Janssen »

In mijn omgeving heb ik nog niet gekeken maar op zich lijkt het me heel normaal dat in droge jaren weinig planten tot bloei komen. Dat is in de Mediterrane landen de norm. Toen ik midden april 2013 in Andulusië was, bloeiden alle orchideeën uitbundig omdat de winter en het vroege voorjaar erg nat was geweest. Niet alleen de orchideeën, mensen van een van de hotels waar we verbleven vertelden ons dat ze het land nog nooit zo groen hadden gezien. Sommige jaren daarna met droge winters waren teleurstellend wat het aantal orchideeën betreft. Dat is gewoon de cyclus van de natuur.
Gebruikersavatar
Marcel van den Berg
Berichten: 202
Lid geworden op: vr jun 07, 2013 9:52 am
Locatie: Honselersdijk
Contacteer:

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Marcel van den Berg »

Ik ben dit jaar juist een aantal nieuwe plekken met bijenorchis tegen gekomen mede door de droogte.
Omdat de vegetatie in bermen nu niet zo hoog is, komen de bloeiende bijenorchissen er bovenuit. :D
Zo heb ik nu 3 groeiplaatsen gevonden op plekken waar ik bijna wekelijks langs fiets, vlak bij huis :o

Nu stonden deze planten er de afgelopen jaren waarschijnlijk ook al...
Op plekken waar het normaliter al erg droog is, is deze periode inderdaad funest voor de bloei van dit mooie soort.
Maar bijenorchissen zijn met hun zuidelijke oorsprong goed opgewassen tegen dit soort situaties, volgend seizoen staan ze er gewoon weer alsof er niets gebeurt is.
Gerrit
Berichten: 523
Lid geworden op: za sep 19, 2015 6:24 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Gerrit »

Op drie locaties vlabij Lelystad de bijenorchissen geteld. Resp. 180, 15 en 9 ex. Ongeveer evenveel als vorig jaar. De planten waren wat kleiner, door de droogte denk ik. Ze staan in zanderige klei. niet ver van een talud, waardoor wellicht wat meer vocht aanwezig is. Hier dus geen sprake van een rampjaar.

Gerrit
Bijlagen
De bijenorchis als Klein Duimpje naast de mastodonten Rietorchis.
De bijenorchis als Klein Duimpje naast de mastodonten Rietorchis.
P1700285.JPG (453.61 KiB) 8559 keer bekeken
Bijenorchis met grote petalen.
Bijenorchis met grote petalen.
P1700278.JPG (362.32 KiB) 8559 keer bekeken
Gerrit Eijkelenboom.
Frank Verhart
Berichten: 263
Lid geworden op: zo feb 11, 2007 4:50 pm
Locatie: Maastricht

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Frank Verhart »

Bijenorchissen op een plek bij Maastricht hebben moeite met de droogte, van enkele exemplaren verdrogen de knoppen of schutbladen en van de meeste planten zijn de rozetten verschrompeld. Maar komen wel in bloei. Op een andere plek in het Heuvelland staan ze er mooi bij, en de neerslag die nu valt zullen ze zeker waarderen.

Hoe het ze vergaat zal voor een belangrijk deel afhangen van de standplaats. In de volle zon gaat het eerder mis dan in halfschaduw.
BramHeerlen
Berichten: 17
Lid geworden op: ma jun 27, 2016 3:53 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door BramHeerlen »

Op een perceel wat ik beheer in Zuid Limburg staan 300+ rozetten waarvan de helft +- bloeit ieder jaar
dit jaar erg veel uitval door verdroging zowel onder de fruitbomen als in het grasland, enigste ''aparte' wat me opvalt is dat bij veel planten die er moeite mee hebben de eerste bloemen korte of ongelijke petalen hebben en de nieuwere van na de regen gewoon normale petalen (var. aurita)
vorig jaar 175 bloeiend denk dit jaar 100/125
Gebruikersavatar
Henk de Groot
Berichten: 191
Lid geworden op: ma mar 15, 2010 9:51 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Henk de Groot »

Op sommige plekken valt het mee! Zeker geen ramp.
Sterker nog, ik heb nog nooit zoveel bloeiende Bijenorchissen gezien op dit terrein waar ik al jaren kom.
Elk jaar in de hoop weer eens de trollii variant te vinden die ik er jaren geleden heb gezien.
Vandaag, naast honderden Vleeskleurige orchis, honderden Bijenorchissen, in verschillende variaties.
Verspreid over het terrein, in verschillende grotere en kleinere groepen bij elkaar. Op sommige erg droge delen wat verdorde exemplaren, maar over het algemeen in volle pracht.

mvg

Henk
Bijlagen
DSC_4254.jpg
DSC_4254.jpg (12.08 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4291.jpg
DSC_4291.jpg (9.14 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4281.jpg
DSC_4281.jpg (9.5 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4278.jpg
DSC_4278.jpg (10.25 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4277.jpg
DSC_4277.jpg (13.3 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4274.jpg
DSC_4274.jpg (11.44 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4269.jpg
DSC_4269.jpg (9.73 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4267.jpg
DSC_4267.jpg (10.8 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4250.jpg
DSC_4250.jpg (10.84 KiB) 8467 keer bekeken
DSC_4246.jpg
DSC_4246.jpg (10.67 KiB) 8467 keer bekeken
Gebruikersavatar
Henk de Groot
Berichten: 191
Lid geworden op: ma mar 15, 2010 9:51 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Henk de Groot »

En nog wat extra's in het zelfde veld.
Bijlagen
DSC_4305.jpg
DSC_4305.jpg (16.56 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4302.jpg
DSC_4302.jpg (11.63 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4299.jpg
DSC_4299.jpg (17.23 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4294.jpg
DSC_4294.jpg (18.77 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4285.jpg
DSC_4285.jpg (11.2 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4264.jpg
DSC_4264.jpg (13.46 KiB) 8466 keer bekeken
DSC_4260.jpg
DSC_4260.jpg (19.47 KiB) 8466 keer bekeken
Gebruikersavatar
Jos Lammers
Berichten: 953
Lid geworden op: wo dec 20, 2006 5:40 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Jos Lammers »

Vorige week woensdag 5 juni hier in de buurt de bekende jonge duinvallei bezocht op zoek naar bijeniochis en vleeskleurige.
Aan bijenorchis geen gebrek. Op de parkeerplaats zeker 35 bloeiende planten bij elkaar en honderden rietorchissen. ik had stellig de indruk dat er veel meer rietorchissen waren dan in 2019. Dat gold zeker ook voor de grote duinvallei.
Ik telde daar bovendien veel meer vleeskleurige orchissen dan andere jaren, soms in aardige groepjes bij elkaar. Merendeels kleine planten maar een enkele keer wel een 30 cm hoog exemplaar. Ook var.coccinea was van de partij een 10-tal lage planten maar ook hier een hoog exemplaar. Ik vond ook al enkele groenknollen in bloei maar ik had de indruk dat er veel minder waren dan andere jaren.
En de bijenorchis in het grote veld. Vorig jaar bijv. een schuchter exemplaar maar afgelopen januari vond ik zo maar bijenorchisrozetten, en niet een paar maar 'ontelbaar' veel, een ruwe schatting 350 !!
Vol verwachting betraden we de groeiplaats, wel heel omzichtig want we dreigden de bijen orchissen te vertrappen !! Een zo nauwkeurig mogelijke telling leverde 85 bloeiende planten op en in de buurt van die plek vonden we nog meer plekjes met enkele planten.
Een ware verrassing. Nee, ik kan niet zeggen dat de bijenorchis het minder doet dan andere jaren.

Groet, Jos
DSC03031-kl.jpg
DSC03031-kl.jpg (368.86 KiB) 8446 keer bekeken
IMG_2224-kl.jpg
IMG_2224-kl.jpg (248.07 KiB) 8446 keer bekeken
DSC03036-kl.jpg
DSC03036-kl.jpg (277.78 KiB) 8446 keer bekeken
DSC03025-kl.jpg
DSC03025-kl.jpg (190.65 KiB) 8446 keer bekeken
DSC03035-kl.jpg
DSC03035-kl.jpg (296.53 KiB) 8446 keer bekeken
Gebruikersavatar
Hans Dekker
Berichten: 985
Lid geworden op: vr dec 12, 2008 7:15 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Hans Dekker »

Gisteren ben ik in de IJsselvallei wezen kijken. Daar zag ik er ook tientallen. Misschien iets minder dan vorig jaar, maar vele prachige planten. Plus een Hondskruid. Ook vond ik ze in een ander terrein in de buurt waar ze nog niet van bekend zijn. Korton, succesnummer.

Groeten,

Hans
jtendam
Berichten: 131
Lid geworden op: ma mar 18, 2013 9:46 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door jtendam »

Dank voor alle reacties!

En gelukkig had ik ongelijk. Het algemene beeld van de Bijenorchis in Nederland verschilt niet veel met andere jaren. Op sommige locaties wat minder, maar vaak zelfs meer exemplaren dan de jaren ervoor. Ook rond Utrecht valt het meer dan mee, soms zelfs beduidend meer exemplaren dan voorgaande jaren. Ook op een terrein waar ik er eerst geen enkele vond, blijken er tientallen te bloeien. Reden kan zijn dat de Bijenorchis vlak voor de bloei moeilijk te vinden is: de andere vegetatie is de hoogte in gegaan en de rozetten zijn dan, zonder bloeistengels, bijna niet te zien.

Prettig loos alarm dus, Joop
Gebruikersavatar
Michiel Janssen
Site Admin
Berichten: 1017
Lid geworden op: di aug 23, 2011 10:49 pm
Locatie: Zevenhuizen
Contacteer:

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Michiel Janssen »

Vandaag ben ik met Marcel van den Berg de orchideeën wezen tellen in Ypenburg. Resultaat:
Bijenorchis
2017: 751
2018: 827
2019: niet geteld
2020: 444

Hondskruid
2017: 0
2018: 1
2019: 0 (perceel gemaaid)
2020: 3

De afname aan bijenorchissen is niet te wijten aan de droogte maar aan het maaien van hele percelen, grondwerkzaamheden en omploegen en inzaaien van hele stroken voor iets wat mogelijk moet lijken op een bloemenrijke berm maar wat in de praktijk neerkomt op een berm vol knoopkruid en wat margrieten en gele morgenster. Gelukkig heb ik op 1,5 km van mijn voordeur in Zevenhuizen ook bijenorchissen gevonden en zal ik me voortaan op die populatie gaan richten. In een stadsdeel zoals Ypenburg spelen verschillende belangen en is de situatie van perceel tot perceel elk jaar anders waardoor je geen goed beeld krijgt van de trend.
Gebruikersavatar
Jos Lammers
Berichten: 953
Lid geworden op: wo dec 20, 2006 5:40 pm

Re: Rampjaar voor de Bijenorchis?

Bericht door Jos Lammers »

Haarlemmermeerpolder
Oud-ecoloog van NM (Ruud Luntz), tegenwoordig wonend in Hoofddorp inventariseert o.a.de bijenorchis in de polder. De aantallen zijn op een aantal plekken indrukwekkend (ondanks onoordeelkundig maaien met beschadigde rozetten tot gevolg). Een van de aardige dingen is dat op twee percelen de planten in de winter (rozetten) alsmede in de bloeitijd (nu) geteld zijn.
In perceel 1: 323 bloeiende planten, in de winter 369 rozetten
Perceel 2: 242 bloeiende planten, in de winter 276 rozetten
Dat is een bijzonder hoog percentage bloei! Ter vergelijking: op het Kennemerstrand op een nieuwe locatie telden we in de winter 230 rozetten; afgelopen week 84 bloeiende bijenorchissen geteld.
Waarom nog geen 40% tegenover bijna 90% in de Haarlemmermeer? Ik heb met Ruud zitten filosoferen dat het misschien door de vette klei zou komen?
Plaats reactie