Welke Dactylorhiza?

[Ger Meesters]

Vandaag kwam ik een afwijkende Dactylorhiza tegen in Noord-Zweden (Frösön, bij Östersund, Jämtland). Hij stond in een wegberm in gezelschap van enkele D. cruenta en D. fuchsii. De plant viel op door zijn forse formaat, brede en ongevlekte stengelbladen en forse stengel (foto 1). De bloemen waren erg paars, vrijwel ongetekend en dicht opeen aan de zuidzijde (foto 2), wat lichter en verder uiteen aan de noordzijde (foto 3). Omdat de keuze aan orchideeën nogal beperkt is op deze breedtegraden, vallen de usual suspects af, omdat soorten als brede orchis en rietorchis hier in principe niet voorkomen. Wat overblijft is D. (majalis) purpurella, die schijnbaar wel voorkomt in Sør-Trøndelag in Noorwegen (Delforge, 2016), niet heel ver weg, maar toch. Kan dat hem zijn?

Foto 1

Dactylorhiza-Froson-1.jpg (941.79 KiB) 4629 keer bekeken

Foto 2

Dactylorhiza-Froson-2.jpg (705.09 KiB) 4629 keer bekeken

Foto 3

Dactylorhiza-Froson-3.jpg (790.38 KiB) 4629 keer bekeken

[Michiel Janssen]

Met dergelijke brede bladeren zou ik het zeker zoeken in de D. majalis groep. Welke soort kan ik wegens gebrek aan gedegen kennis over Zweden niet beantwoorden.

[Ger Meesters]

De dichtstbijzijnde mij bekende groeiplaats is het (schier)eiland Ørland in Noorwegen, zo'n 345 km pal naar het westen. Purpurella is geloof ik een echte kustsoort. De vindplaats op Frösön ligt aan het grote meer Storsjö (maar er is geen directe verbinding tussen het meer en de Noorse Zee, met de Scandinavische bergrug als blokkade). Ik heb de vraag ook uitstaan op de Zweedse 'waarneming.nl' en bij de botanische vereniging van Jämtland. Maar daar wordt niet zo snel gereageerd...

[Ger Meesters]

In Zweden vinden ze dit een D. incarnata. Ze blijven lastig, die Dactylorhiza's.

[Michiel Janssen]

In Zweden houden ze er wel meer rare ideeën op na.

[Ger Meesters]

Ja, ik sta er ook van te kijken, en ze noemen ook geen ondersoort. Ik had de vraag voorgelegd aan Jämtlands Botaniska Sällskap en die hebben er via hun Facebook-groep over gedebatteerd (zelf zit ik niet bij Facebook). Nu is er volgens Delforge (2016) wel een incarnata die er een beetje op lijkt: var. macrophylla, die op Saaremaa (Estland) voorkomt, maar ook dat is erg ver weg.