Forum Werkgroep Europese orchideeën (WEO)

Bijzondere vondst in Nationaal Park Veluwezoom
Bericht uitgegeven op vrijdag 3 augustus 2012

Drie vegetatieonderzoekers van de Stichting Berglinde troffen tijdens een veldonderzoek in Nationaal Park Veluwezoom de zeldzame dennenorchis aan. Het plantje groeit tussen de bosbessenstruiken.

De drie mannen, ervaren vegetatieonderzoekers van de Stichting Berglinde, deden hun ontdekking bij een omgevallen boom in het nationale park. Tussen de bosbessenstruiken schemerde iets wits, wat het hart van de plantendeskundigen sneller deed kloppen. Terecht, zo bleek: daar groeide de dennenorchis, een mooi wit orchideetje dat in 1929 voor het laatst in het oosten van Gelderland was gespot. Een bijzondere vondst in een bijzonder gebied.

Bron: Natuurmonumenten
Foto: Hans Dekker, Saxifraga

Ik had het al gelezen ja, mooi en gefeliciteerd met deze (her)ontdekking. Zijn er inmiddels niet meer gebieden waar deze soort in principe (goed) moet kunnen gedijen? En in hoeverre wordt de verspreiding van deze soort dan gehinderd door niet natuurlijke barrières en in hoeverre zou de mens daarmee een handje kunnen (mogen) helpen? Zeker wanneer het gaat om gebieden waar de soort vroeger ook voorkwam en deze door menselijk ingrijpen is verdwenen. Hoe staat "men" daar tegenover? Het is iets wat ik me gewoon afvraag.

Groeten,

Michiel

Hallo Michiel,

Dennenorchis is een soort van dennenbossen met geringe ondergroei. Dus geen vergraste grasmat of door vermesting en verzuring beïnvloede vegetatie met braam en rankende helmbloem. Gelukkig daalt de depositie van stikstof vrij fors. Als gevolg daarvan keren hier en daar kritische soorten terug zoals grote wolfsklauw. Dennenorchis zou hiervan kunnen profiteren. Verder denk ik dat deze soort mogelijk meer voorkomt dan we weten, omdat de vaak wat saaie dennenbossen vrijwel niet door floristen worden bekeken. Ook staan ze vaak niet in hoog aanzien bij ecologen. En dat is onterecht, want er zijn echt heel mooie dennenbossen met vossen- en bosbes, drienervige zegge, kraaiheide en wolfsklauwen in de kruidlaag. Dus, liefhebbers duik de dennenbossen en ga op zoek. Leuk detail: dennenorchis kun je 12 maanden per jaar inventariseren, omdat de rozetten b.v. ook in de winter goed zichtbaar zijn.

Succes,

Hans

dag Hans,

drienervige zegge Carex trinervis is bij ons te vinden in duinvalleien.
Toch wel apart dat jij ze nu vermeldt in oude dennenbossen.

Walter schreef:dag Hans,

drienervige zegge Carex trinervis is bij ons te vinden in duinvalleien.
Toch wel apart dat jij ze nu vermeldt in oude dennenbossen.

Dag Walter,

wanneer er voldoende leem in de bodem zit kan Drienervige zegge wel degelijk op "wat lijkt" droge plekken groeien. Daarnaast bastaardeert de soort volop bv. met de veel "drogere" Zandzegge. Echter een typische Carex-begeleider van Dennenorchis is namelijk Zandzegge, die afhankelijk van de standplaats veel verschijningsvormen kent. De wonderen zijn de wereld nog niet uit, zo vond ik midden in een bos egelboterbloem. Ook hier weer een lokale leemopduiking die voor voldoende nalevering van vocht en stagnatie zorgt. Ik zo dus terughoudend zijn met dit soort dingen.

Daarnaast komt Dennenorchis alleen is bossen voor vanaf een bepaalde leeftijd (even uit het hoofd >45-50 jaar). Hetzelfde geldt voor Kleine keverorchis die, in tegenstelling tot Dennenorchis, een hoger vochtbehoefte heeft en minder bestand is tegen droogte.

Nog een link naar het artikel: http://www.gelderlander.nl/voorpagina/v ... wezoom.ece

Ook in Overijssel is de soort ontdekt op een nieuwe plek: http://waarneming.nl/waarneming/view/69893694

@Michiel ik denk niet dat de soort door menselijk ingrijpen op een aantal locaties is verdwenen. Sterker nog ze is door menselijk handelen op de plekken, zij het onbewust, aangevoerd met de aanplant van de Dennenbossen. Specifiek beheer bestaat enkel uit het aanplanten van Dennenbossen en.....wachten. Op Terschelling zijn Dennenbossen aangeplant om ook in de toekomst voor geschikte plekken te zorgen. Kleine keverorchis en Dennenorchis zullen hier ongetwijfeld van profiteren.

M.v.gr. Mark

Bedankt voor de toelichtingen heren. Weer wat geleerd. Jullie kunnen mij dan vast ook vertellen wat het plantje is dat ik veelvuldig aantrof in de Schoorlse Duinen waar ik deze dennenorchis heb gefotografeerd.

Groeten,

Michiel

Dag Michiel,

Foei, ga je schamen ;-)

Er zijn twee typische begeleidende planten van Dennenorchis,
1. Kraaihei
2. Zandzegge

Jij hebt er eentje op de foto.

Mvgr Mark

Oeps 8-)

Ik had al in mijn Nieuwe Bloemengids van Tirion (tiende druk) gebladerd en vond de kraaihei er veel op lijken. Dat zal 'm wel zijn dan, toch?

Groeten,

Michiel

M. Janssen schreef:Oeps 8-)

Ik had al in mijn Nieuwe Bloemengids van Tirion (tiende druk) gebladerd en vond de kraaihei er veel op lijken. Dat zal 'm wel zijn dan, toch?

Groeten,

Michiel

Haha, yep helemaal!

Mvgr Mark